Karty do gry są podzielone na cztery kolorowe grupy: pik, kier, trefl i karo. Kolory kart odnoszą się do tych grup, a nie do właściwych kolorów. Oznacza, że każdy kolor ma swoje unikalne symbole i wzory, które pozwalają na łatwe rozróżnienie kart w grze.
Słowo „kolor” może być mylące, ponieważ karty do gry nie są malowane farbą. Jednak jest to powszechnie używane określenie, które pomaga w łatwym rozróżnieniu kart w grze i jest standardem w większości gier karcianych na całym świecie.
Kolory kart – nazwy
Standardowe kolory w kartach do gry to pik, kier, trefl i karo.
- Pik (ang. spades) – symbolizowany jest przez czarne liście (wzór karty to tarcza), jest to najwyższy kolor w starszeństwie kart.
- Kier (ang. hearts) – symbolizowany jest przez czerwone serca, jest to drugi co do wysokości kolor.
- Trefl (ang. clubs) – symbolizowany jest przez czarne koniczyny, to trzeci co do wysokości kolor.
- Karo (ang. diamonds) – symbolizowany jest przez czerwone romby, to najniższy kolor w starszeństwie kart.
W niektórych grach karcianych, zwłaszcza wariantach pokera, używane są też inne kolory, np. pik to kolor najniższy, a kara najwyższy. Jednak standardowo w większości gier karcianych obowiązują opisane wyżej kolory.
Skąd wzięły się nazwy kolorów karcianych?
Nazwy „pik”, „kier”, „trefl” i „karo” mają swoje korzenie we Francji, gdzie wprowadzono te symbole na karty w XVII wieku. Słowo „kolor” pochodzi z języka francuskiego „couleur”, co oznacza po prostu „kolor”.
Najprawdopodobniej nazwy kolorów pochodzą z francuskiego, gdzie pik oznaczał piku, kier – couronne (korona), trefl – trèfle (koniczyna), a karo – carreau (romb).
Nazwy tych kolorów nie mają żadnego znaczenia dla samej rozgrywki i stanowią jedynie konwencję, która umożliwia łatwiejsze porozumiewanie się między graczami oraz jednoznaczne oznaczanie poszczególnych kart w talii.
Jak wyglądają kolory kart?
Pik, kier, trefl i karo to cztery symbole w tradycyjnej talii kart do gry.
W talii kart do gry, pik zazwyczaj przedstawia się jako czarny liść o trzech wycięciach, który skierowany jest w górę, a jego długa strona jest ukośna w prawo.
Kier to symbol przedstawiający czerwoną serce, zazwyczaj w kolorze czerwonym.
Trefl to symbol przedstawiający trójlistną koniczynę w kolorze czarnym.
Karo to symbol przedstawiający romb w kolorze czerwonym.
Te symbole są używane w grach karcianych takich jak poker, brydż, czy pasjans.
Historia kart do gry
Wielu badaczy uważa, że pochodzenie kart do gry jest trudne do ustalenia z pewnością. Jednak można powiedzieć, że karty do gry, w tym ich symbole i wzory, wywodzą się z kultury arabskiej i chińskiej.
Początkowo karty do gry miały tylko dwa kolory: czerwony i czarny. Później w kulturze arabskiej pojawiły się karty o czterech kolorach: miecz, róża, kielich i dzwonki. Stały się one pierwowzorem dla dzisiejszych kart europejskich. W Europie, karty zaczęły się pojawiać pod koniec XIV wieku, a pierwsze karty europejskie miały tylko trzy kolory: miecz, kielich i dzwonki.
Kultura arabska i chińska wprowadziły karty do gry, ale to w Europie zaczęły się pojawiać karty z kolorowymi symbolami. Wówczas też pojawiły się standardowe symbole i nazwy kolorów kart, takie jak pik, kier, trefl i karo.
Dlaczego karty mają kolory czerwony i czarny?
Kolory czerwony i czarny w kartach związane są z ich tradycją i historią. Najwcześniejsze karty pochodzą z Chin i były wykonane z papieru, a ich wzory były malowane ręcznie. W XV wieku karty dotarły do Europy i zaczęły być produkowane z papieru lub kartonu, z czasem zastąpione przez karty zrobione z tworzywa sztucznego.
W Europie kolory kart były różne, ale czerwony i czarny stały się dominującymi. Istnieją różne teorie na temat przyczyn wyboru tych kolorów, ale jedną z najpopularniejszych jest ta, że pochodzą one od kolorów godła hiszpańskiego króla Ferdynanda, który zyskał wpływy w Europie w czasie, gdy karty zaczynały być popularne. Kolory czerwony i czarny były również łatwe do rozróżnienia, a używanie różnych kolorów ułatwiało produkcję i rozróżnienie kart w grze.
Warto zaznaczyć, że kolory kart nie są jednolite i zależą od regionu. W krajach takich jak Francja, Niemcy czy Włochy, stosuje się talię w barwie czarno-czerwonej. Nie jest ot jednak regułą. W Hiszpanii i Portugalii używa się kart koloru czerwonego i zielonego. W krajach anglosaskich natomiast używa się kart zabarwionych na czerwono i niebiesko.
Figury w kartach
W talii kart stylu francuskiego można również znaleźć figury, z których każda reprezentuje konkretną postać historyczną lub mitologiczną. Król Pik symbolizuje Króla Dawida, Król Karo jest powiązany z Juliuszem Cezarem, Król Trefl z Aleksandrem Wielkim, a Król Kier z Karolem Wielkim. Ostatni Król jest jedyną figurą przedstawioną bez wąsów, ale z mieczem przecinającym głowę, co powoduje, że często określa się go mianem Króla Samobójcy.
W talii kart stylu francuskiego Dama Pik jest utożsamiana z Ateną, a Dama Karo z biblijną Rachelą, żoną patriarchy Jakuba. Dama Trefl to Argeja, królewna z Argos znana z mitologii greckiej, a Dama Kier to Judyta, bohaterka Księgi Judyty.
Walet, zwany także giermkiem lub w Polsce jopkiem, to jedna z figur występujących w talii kart stylu francuskiego. Różnorodność nazw wynika z pierwszych liter na karcie, które różnią się w zależności od języka – może to być litera W, V lub J, od której wziął się nasz jopek. Symbolika kart Waletów nawiązuje do postaci historycznych lub literackich. Walet Pik jest powiązany z Hrabią Ogierem Duńczykiem, bohaterem narodowym Danii i legendarnym rycerzem. Jopek Karo reprezentuje trojańskiego księcia Hektora. Walet Trefl natomiast odzwierciedla Lancelota, jednego z rycerzy okrągłego stołu. A Walet Kier nawiązuje do La Hire’a, francuskiego dowódcy z wojny stuletniej i towarzysza broni Joanny d’Arc.
As – figura w kartach
W talii kart można znaleźć również inne figury, takie jak As lub Joker. As występuje w każdym z czterech kolorów. As pik jest zazwyczaj pierwszą kartą w talii, na której umieszczana jest informacja o producencie. W wersji francuskiej Asa oznacza się jako 1, ale najczęściej ta karta ma symbol po prostu z literą A.
Mieć Asa w rękawie
Wyrażenie „as w rękawie” pochodzi z gry w karty i oznacza ukrycie cennej karty w rękawie gracza, aby można było ją użyć w decydującym momencie gry. Kiedy wydaje się, że szanse na zwycięstwo są już niewielkie, gracz sięga po schowaną kartę, ratując swoją sytuację.
Jednak poza grą w karty, zwrotu „as w rękawie” używa się w odniesieniu do każdej sytuacji, w której ktoś ma ukryty atut. Jest to najczęściej dodatkowa siła lub zasób, który pomaga w odniesieniu zwycięstwa w trudnej sytuacji. Może to być na przykład ukryta wiedza, nieoczekiwany talent lub sprytne rozwiązanie problemu.
Karta Jokera
Joker to specjalna karta, która nie występuje w standardowych talii kart, ale często jest dodawana jako karta dodatkowa do gier karcianych. Zwykle jest to karta błazna, z uśmiechniętą twarzą, ubranym w barwne stroje i trzymającym żartobliwie berło lub inną rekwizyt.
Joker ma zwykle dwie funkcje. Może być traktowany jako „dzika karta”, czyli karta, którą gracz może zastąpić dowolną inną kartą w swojej ręce. Może też służyć jako karta specjalna, która wprowadza dodatkowe zasady lub modyfikacje do gry. W niektórych grach, takich jak poker, karty z tą figurą używa się jako karty jokera. Jest to karta, która ma wartość punktową wyższą niż wszystkie inne karty.
Joker w popkulturze
Joker to także jedna z najsłynniejszych postaci związanych z komiksami i filmami o superbohaterze Batmanie. W tych produkcjach Joker to seryjny zabójca i złoczyńca, który stosuje różnorodne pułapki, aby zadać cios Batmanowi i zrealizować swoje mroczne cele.
Jego charakterystyczny wygląd, obejmujący biały makijaż, zielone włosy, czerwone usta i fioletowy strój, stał się ikonicznym elementem popkultury.
Kolory kart w literaturze
Kolory kart do gry, czyli pik, kier, trefl i karo upodobali sobie pisarze, którzy traktują je metaforycznie i symbolicznie.
Na przykład w powieści Fiodora Dostojewskiego „Gracz”, kolory kart to metafora dla ludzkich emocji i stanów umysłu. Kier symbolizuje namiętność i miłość, a trefl oznacza nadzieję. Pik z kolei reprezentuje ciemne emocje, takie jak zazdrość lub złość, a karo oznacza bogactwo i pieniądze.
Z kolei w powieści Josepha Conrada „Tajfun”, kolory kart przedstawiają symbolikę dla losu. Kier reprezentuje nadzieję i ocalenie, pik oznacza zagładę i nieuniknioną katastrofę, trefl symbolizuje szansę na ocalenie i ratunek, a karo reprezentuje bogactwo i sukces.
Królowa Kier w „Alicji z Krainy Czarów”
Stworzona przez Lewisa Carrolla postać królowej Kier to jedna z najbarwniejszych postaci powieści „Alicja w Krainie Czarów”. Cechuje ją skłonność do wydawania absurdalnych wyroków i nakazywania bezsensownych działań, które Alicja musi wykonywać. Jej ulubionym zwrotem jest „Ściąć jej głowę!”. Tym wyrokiem grozi wszystkim, którzy ją drażnią lub w jakikolwiek sposób sprzeciwiają się jej. W literaturze i kulturze popularnej, jej postać symbolizuje władzę, despotyzm i bezwzględność. Symbolizuje ona absurdy i nonsensowność społeczeństwa oraz kultury, a także paradoksy i kontrasty. Można ją również interpretować jako symbol srogiej matki lub matrony, która reprezentuje wymagania i nieuchronne kary dla niesłuchających dzieci.