Czarny kolor

Czy czarny to kolor?

Wszyscy mówimy o czarnej barwie i kolorze, jednak czy czarny to kolor? Kolory to wynalazek naszych mózgów. Są subiektywną reprezentacją długości fal przechwytywanych przez oko. W teorii „czerń” oznacza po prostu całkowity brak światła widzialnego odbijanego przez ciało przy oświetleniu dowolnym ciałem widzialnym. W praktyce natomiast miejsce tak ciemne, że przez kontrast z resztą otoczenia nie można określić jego barwy z powodu niedoboru światła z tego kierunku. Najciemniejszymi substancjami, które można spotkać naturalnie na ziemi są smoła i sadza. Możemy mówić o swego rodzaju paradoksie – ludzkie oko w zasadzie wręcz nie jest zdolne do postrzegania czerni. Wraz ze zmniejszaniem się ilości światła odbijanego w naszych oczach, nasze widzenie ciemnieje.

Jak zrobić czarny kolor?

Zadając to pytanie większość użytkowników chce uzyskać odpowiedź jakie kolory połączyć ze sobą, by zyskać czarny. Wybierając farby możemy uzyskać barwę czarną z trzech kolorów podstawowych: czerwonego, żółtego i niebieskiego.

Kolor czarny – znaczenie

Choć jest to bardzo popularna barwa i na dodatek często spotykana, w kulturze europejskiej i amerykańskiej ma raczej negatywną opinię. W krajach europejskich uznawany jest za kolor śmierci oraz żałoby. Ma to związek między innymi z epidemią tzw. czarnej śmierci wywołanej w XIV Europie przez dżumę, która pozbawiła życia dziesiątki tysięcy ludzi. W nowoczesnych społeczeństwach funkcjonują dzisiaj tzw. czarne dni – są to wspomnienia i ostrzeżenia przed złem jakie spotkało ludzkość.

Czarny kolor to również skojarzenie z ciemnością i i strachem. Potwory, duchy, horrory – to wszystko przypisywane jest kolorowi czarnemu, co wzmacnia przekaz o jego mrocznym charakterze. Bohaterowie thrillerów, filmów Science-Fiction, horrorów, wszystkie cienie i demony zawsze przedstawiane są jako czarne postacie. Istotą jest oddanie mrocznego charakteru, złości, gniewu stworzenia. Choć w mniejszym stopniu przerażający, ale jednak, byli np. piraci będący postrachem na morzu – również oni działali pod czarną banderą!

Kolor czarny w chrześcijaństwie

Barwa czarna w chrześcijaństwie jest przypisywana siłom nieczystym. Kojarzy się między innymi z brakiem wiry, grzechem, złem. W kulturze sakralnej to diabły i demony są czarne, a ich zadaniem jest przerażać. Ciekawym natomiast jest fakt, iż księża noszą…czarne sutanny, które wedle Pisma Świętego mają symbolizować pokorę i wyrzeczenie się przepychu bogactw materialnych. Ot taki paradoks.

Czerń jest również kolorem żałoby – schemat ten funkcjonuje praktycznie na całym świecie. Odzież w tym kolorze ubieramy zarówno na pogrzeby, jak i w okresie żałoby. Jest to ukłon w stronę zmarłej osoby i informacja dla otoczenia o naszym bólu i smutku.

Kolor czarny w Europie vs kolor czarny na świecie

Okazuje się, że choć w Europie i USA kolor czarny kojarzony jest raczej negatywnie, są zakątki na świecie, gdzie barwa ta ma przeciwnie – bardzo pozytywne znaczenie. Przykładowo w Chinach, czerń symbolizuje szczęście. W Egipcie nazywana jest kolorem życia. Indianie kojarzyli barwę czarną z urodzajną ziemią, z kolei w Japonii czarny kolor to symbol najwyższego wtajemniczenia czy nawet mistrzostwa. Masajowie uważają, że czerń to kolor życia i dobrobytu – jest to związane z ciemnymi chmurami deszczowymi, a deszcz oznacza dla nich dobrobyt.

Kolor czarny w modzie

W XX wieku czerń to przede wszystkim kwintesencja dobrego smaku, wyrafinowania i elegancji. Od ponad stu lat kolor ten wiedzie prym wśród projektantów mody. Zyskał ogromny szacunek i uznanie, a jego uniwersalność sprawiła, że sprawdza się zarówno w sferach wyższych, jak i u biedniejszych warstw społecznych. Podstawą stroju galowego są czarna marynarka czy frak w tej właśnie barwie, a w damskim wydaniu czarna spódnica i biała bluzka lub koszula.

Projektanci uwielbiają czerń. Zrobili z niej ponadczasową klasykę. Choć nie jest to kolor radosny, nosi ją wiele osób, a w najlepszym wydaniu jest oznaką wyrafinowanego gustu. Tajemniczość czarnego koloru sprawia, że jest on niesamowicie uwodzicielski. Nosimy go również z powodu jego potencjalnego wyszczuplającego działania.

Swoje początki w modzie kolor czarny ma w starożytności. Swoją świetność kolor przeżywał w XIV wieku, gdy opracowano dobrej jakości czarne barwniki, dzięki którym można było farbować różne tkaniny. Wówczas kolor czarny zarezerwowany był dla elity społeczeństwa – kolory takie jak czerń czy purpura były trudne do zdobycia.

W latach 30-tych XX wiek kolor czarny znów przeżywał swoje 5 minut za sprawą Coco Chanel i jej małej czarnej oraz sukienki Audrey Hepburn ze „Śniadania u Tiffany’ego”. Dziś mała czarna to obowiązkowy element wyposażenia każdej damskiej szafy.

Dla kogo kolor czarny?

Kolor czarny jest fantastyczny jako baza – pasuje w zasadzie do wszystkiego – można połączyć go z bielą lub szarościami lub z każdym innym kolorem. Dobrze wyglądają w nim zarówno blondynki, brunetki, szatynki i rudzielce. Z zasady najlepiej pasuje osobom o chłodnym typie urody, ale przez kontrast bardzo dobrze wyglądają w nim także ciepłe typy. Czerni powinniśmy unikać po nieprzespanej nocy lub kiedy na naszej twarzy wyraźnie maluje się zmęczenie. Niestety czerń blisko twarzy uwydatni cienie pod oczami i poszarzałą cerę. Często też można zaobserwować jak z wiekiem zmienia się jak wyglądamy w czerni. Nawet osoby, które ten kolor bardzo lubiły i często nosiły odchodzą od swoich przyzwyczajeń, bo czerń zwyczajnie dodaje im lat. Wówczas lepiej sięgnąć np. po granat, ciemny fiolet lub butelkową zieleń.

Czy czarny wyszczupla?

Czarny wyszczupla – to szeroko rozpropagowana teoria. I faktycznie tak jest, ale prawda jest też taka, że podobnie jak czarny będzie działał każdy inny ciemny kolor. Dobrym pomysłem będzie wypróbowanie ciemnej zieleni, granatu lub ciemnego brązu. Istotne, aby do koloru dodać pionowe linie. Mogą być to np. plisy spódnicy, kanty w spodniach lub dłuższa kamizelka, której poły stworzą wydłużające sylwetkę płaszczyzny.

Chłodne typy kolorystyczne czarny mogą zastąpić granatowym, ciemną szarością, burgundem, ciemną, głęboką zielenią. Ciepłe zaś zamiast czerni powinny sięgnąć po ciemny brąz , ciepły bordowy, oliwkowa zieleń, czy odcienie morskiej wody.

Czarny kolor w reklamie

Również marketing i reklama wykorzystują tę barwę bardzo chętnie. Przede wszystkim do podkreślenia szykowności i mocy przekazu. Czerń w grafice reklamowej jest doskonałym tłem do wyróżnienia na nim istotnej treści – pozwala zachować porządek wizualny i elegancję. Odpowiednio połączony z innymi barwami, daje wrażenie luksusu. Trzeba jednak uważać, gdyż łatwo z nim przesadzić, a wówczas nie trudno o efekt przytłaczający. Najpopularniejszą marketingowo okazją, która czerpie z koloru czarnego jest oczywiście jesienna wyprzedaż, tzw. BLACK FRIDAY.

Według niektórych specjalistów ds. marketingu, czerń budzi tajemnicę i potrzebę odkrycia, dlatego wykorzystywana jest na szeroką skalę w reklamie. Kolor czarny kojarzy się również z produktami luksusowymi, z nowoczesną technologią. Jest także chętnie wykorzystywany w logotypach ze względu na swoją uniwersalność graficzną.

Kolor czarny w sztuce

Augustin Renoir nazywał czerń królową wszystkich kolorów. Według malarzy bowiem czerń nie tylko jest kolorem (a nie jego brakiem), a wręcz jest połączeniem wszystkich barw. Kolor czarny w malarstwie jest jednak bardzo trudny w obsłudze. Akwareliści na przykład w ogóle starają się unikać czerni, ponieważ „brudzi inne kolory”. W malarstwie olejnym artyści zazwyczaj nie stosują gotowej czerni tylko mieszają różne kolory do uzyskania ciemnej barwy lub stosują szary. Wynika to z faktu, że idealna czerń w naturze nie istnieje.

Najbliżej prawdziwemu kolorowi czarnemu jest smoła i sadza. Choć prace nad doskonale czarnym pigmentem wciąż trwają. Prawie stuprocentową czerń uzyskała firma Surrey NanoSystems, która w 2014 roku stworzyła powłokę Vantablack – pochłania światło w aż 99,956%. Udało się to osiągnąć przy pomocy węglowych nanorurek mających średnicę 20 nanometrów (50 tysięcy razy mniej niż średnica ludzkiego włosa). Jeden centrmetr kwadratowy powłoki Vantablack zawiera aż miliard rurek ułożonych pionowo, które pochłaniają fotony.

Co ciekawe nikt poza brytyjskim artystą Anishem Kapoorem nie może używać powłoki Vantablack w celach artystycznych. Po prostu kupił sobie prawo do używania tego koloru i koniec. Wywołało to niemałe poruszenie w świecie sztuki. Na znak protestu inny Brytyjczyk – Stuart Semple stworzył w 2018 odpowiednik Vantablack i nazwał go Black 3.0. Co prawda pigment Semple’a pochłania „jedynie” od 98 do 99% światła, ale jest znacznie lepszy jako medium artystyczne, bo jest pod postacią farby akrylowej łatwo rozpuszczalnej w wodzie. Vantablack jest o wiele trudniejszy w nakładaniu. Stuart Semple pozwolił na używanie swojego Black 3.0 wszystkim… oprócz Anisha Kapoora. Taki mały prztyczek.

Najtrudniejszy kolor dla artystów – czarny

Wróćmy jednak do początku, bo czarny kolor był pierwszym używanym przez ludzkość w sztuce. To właśnie za pomocą węgla drzewnego czy przypalonych kości powstały pierwsze malowidła naskalne. I mimo tego, że jest w sztuce od tak dawna, jest to najtrudniejszy kolor w malarstwie. Znacznie łatwiej posługiwać się nim w rysunku np. tuszem lub w grafice warsztatowej gdzie używa się czarnych farb drukarskich. Rysunki i grafiki wykonane czernią w połączeniu z bielą kartki dają świetny kontrast. Nic więc dziwnego, że jest to nadal chętnie wykorzystywany zabieg artystyczny. Tłumaczy to także popularność wyzwań rysunkowych takich jak zapoczątkowany przez ilustratora Jake’a Parkera Inktober. Rysowanie czarnym tuszem jest coraz łatwiejsze z powodu coraz szerszej gamy pisaków wodoodpornych różnych marek.

Mistrzowie czarnego w malarstwie

Poprzez zastosowanie światłocienia na obrazie artysta jest w stanie przedstawić iluzję przestrzeni na płaskiej powierzchni. Mistrzami w technice ostrych kontrastów światłocieniowych (z wł. chiaroscuro) byli Caravaggio, Vermeer czy Rembrandt. Technikę zapoczątkował natomiast nie kto inny jak Leonardo da Vinci, stosując mocny kontrast światła i cienia w obrazie Madonna wśród skał.

Psychologia czerni

Czarny w kulturze europejskiej ma pejoratywne znaczenie. Można by rzec, że jest prawdziwą czarną owcą wśród innych barw. Widać to chociażby po określeniach np. black eye (podbite oko), black sheep (czarna owca) czy czarno to widzę lub czarna dziura.

Paradoksalnie, osoby, które noszą się na czarno, uznawane są za silne, niezależne jednostki. Jest to kolor szczególnie lubiany przez niektóre alternatywne subkultury, np. emo czy punk. Zdecydowanie przeważa również w garderobie fanów muzyki rockowej i metalowej.

W psychologii barwa czarna kojarzona jest pozytywnie – oznacza nieustępliwość, silną wolę, formalność. Wzmacnia osobowość osób, które noszą odzież i dodatki w tym kolorze.

Czerń czyli wiodący kolor w magii i ezoteryce

Nie bez przyczyny kolor czarny kojarzy się z magią, okultyzmem czy ezoteryką. Od zawsze przywoływał na myśl ciemne moce, stworzenia piekielne, demony. Istnieje wiele przykładów użycia czarnego koloru w magii – np. zapalenie czarnej świecy ma rzekomo przerwać istniejącą więź, ale i uwolnić od złych sił. Również liczne minerały mające na celu wzmocnienie duchowych fundamentów człowieka są koloru czarnego. Można tu wymienić czarny onyks, hematyt, czarny turmalin czy obsydian i morion.

Czarny kolor aury u człowieka to oznaka osób przesiąkniętych nienawiścią, złymi uczynkami, niecnym charakterem. Zdarza się również u osób przeklętych, opętanych oraz takich, którym zagraża śmiertelne niebezpieczeństwo.

Istnieje sporo rytuałów, w których – jeśli wierzyć doniesieniom – kolor czarny ma stanowić przejście w inny stan świadomości. Przykładem mogą być mnisi, którzy potrafią spędzić w całkowitej ciemności kilka tygodni, by uzyskać zupełny wgląd w siebie. W ten sposób uciekają od zgiełku codzienności, odcinając się zupełnie od kuszącego kolorami świata.

Kolor czarny – sennik

Nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, że z uwagi na szeroki kontekst kulturowy, kolor czarny również w senniku będzie miał znaczenie negatywne. Większość symboli, które są czarne kojarzą się ze strachem, paniką, gniewem, niebezpieczeństwem, po prostu czymś złym. Same koszmary senne toczą się zwykle w ciemnych barwach. Symbolika koloru czarnego w snach jest szersza – czerń to zetknięcie się z własnym cieniem i ukryte warstwy podświadomości, których nie dostrzegamy świadomie. Również osoby borykające się z chorobami psychicznymi mogą śnić na czarno – jest to przejaw depresji i chorób natury psychologicznej.

Odmiany czerni

Istnieje co najmniej kilka odmian czerni, z którą możemy spotkać się w literaturze. Są to określenia funkcjonujące w sferze artystycznej, dekoratorskiej, budowlanej. Wymienia się między innymi takie następujące rodzaje czerni:

• mineralna
• manganowa
• ilmenitowa
• grafitowa
• z kości
• z winorośli
• hiszpańska
• szwedzka
• acetylenowa

Ciekawostki o kolorze czarnym

Czarne taksówki to jeden z symboli Londynu. Widać je zawsze w filmach, których akcja rozgrywa się w Londynie, są częstym elementem teledysków.

Muzycy orkiestrowi najczęściej ubierają się na czarno – robią to po to, by nie odwracać uwagi od granej przez nich muzyki.

Czarna brytyjska taksówka – miniaturka

Kolor czarny w druku i w programowaniu

Kolor czarny, podobnie jak inne barwy uzyskiwane komputerowo lub wykorzystywane w druku, ma swój zapis liczbowy. I tak w zależności od tego takich współrzędnych mówimy: szesnastkowo (HEX) czerń to #000000, w skali RGB (0, 0, 0), w CMYKu (0, 0, 0, 100%), natomiast HSV (x*, x%, 0%).

Czarny HEX #000000

Rośliny w kolorze czarnym

Rośliny z czarnymi elementami – kwiatami czy liśćmi to prawdziwy przebój ogrodnictwa. Kuszą, intrygują, zachwycają. Czerń w roślinach jest jednak złudna – rośliny nie wytwarzają czarnego barwnika, a to co postrzegamy jako czarne, w rzeczywistości jest głęboką purpurą lub odcieniem brązu czy granatu.

Za niemal czarną barwę roślin odpowiadają antocyjany, które są obecne w soku komórkowym. Tłumią one zieloną barwę chlorofilu, co finalnie dla nas oznacza postrzeganie barwy czarno-podobnej. Substancje te działają podobnie do kremu z filtrem – chronią rośliny przed poparzeniami słonecznymi. Nie jest przypadkiem, że część roślin o czarnych liściach pochodzi z najbardziej słonecznych rejonów świata.

Oto przykłady roślin z czarnymi kwiatami i bardzo ciemnymi liśćmi:

• tulipany, odmiana Black Diamond oraz Queen of Night
• kalla, cantedeskia odmiana Black Star
• braki, odmiany Black King i Bowles Black
• drakiew, odmiany Chile Black i Black Knight
• orlik pospolity Black Barlow
• kosaciec, irys, odmiany Black Dragon oraz Black Night
• mak ogrodowy Black Peony
• malwa różowa Nigra
• bodziszek żałobny Samobor
• petunie odmiany Black Velvet
• ciemiernik Black Diamond i Ruse Black
• liliowiec Black Emanuele i Black Stockings
• hiacynty Midnight Mystic
• Arum palaestinum
• ciemiężnik czarny
• ciemiężyca czarna
• szachownica kamczacka
• szachownica perska
• żurawka odmiana Black Taffeta i Black Beauty
• wilec Black Tone
• konwalnik Nigrescens
• Śliwa wiśniowa Nigra
• bez czarny Guincho Purple oraz Eva
• pęcherznica kalinolistna Diabolo
• buk pospolity Black Swan
• klon pospolity Faassens Black
• dąbrówka rozłogowa Black Scallop
• pluskwica groniasta Atropurpurea

Czarne zwierzęta

Czerń to także kolor zwierząt. Istnieje wiele gatunków wybarwionych w tym kolorze. Powód jest prosty – jest to świetny kamuflaż pozwalający na wtopienie się w tło. Mamy mnóstwo czarnych owadów i pajęczaków – jak żuki, pająki, muchy czy mrówki. Z czarnego upierzenia znane są też ptaki takie jak kruk czy kos, ale istnieją też czarne odmiany gatunków, które zazwyczaj z czernią się nam nie kojarzą – są to np. łabędzie czy bociany.

Ssaki również nie pozostają w tyle i wśród nich również spotkamy dużo gatunków z ciemnym futrem. Mamy czarne pantery, pumy, goryle. Biało-czarnych jest jeszcze więcej – panda, zebra, szop pracz, borsuk, dzięcioł kosmaty, krowa, skunks, lemur, orka – by wymienić tylko niektóre.

Czarne wnętrza czyli kolor czarny w domu i mieszkaniu

Kolor czarny jako element wnętrz przechodzi obecnie prawdziwy renesans. Jest ciekawą alternatywą dla popularnych od lat skandynawskich wnętrz czy pstrokacizny rodem z PRLu. Dziś czarny króluje w nowoczesnych, loftowych wnętrzach. Ten kolor sprawia, że wnętrze staje się eleganckie i nieco ekstrawaganckie. Trzeba jednak pamiętać by stosować go z umiarem, aby nie przytłoczył wnętrza i by nie stało się ono zbyt depresyjne. Należy brać również pod uwagę fakt, że czerń zmniejsza optycznie przestrzeń, więc trzeba pomyśleć o dużej ilości oświetlenia we wnętrzu.

Ciemne meble nadal w modzie – nie jednak w wydaniu rodem z lat 90-tych, gdzie w salonach królowały czarne meblościanki. Dziś czerń meblowa króluje w kuchni i łazience. W salonach raczej jako dodatek do mebli, a nie odwrotnie. Czarne meble są bardzo trudne w utrzymaniu czystości – widać na nich kurz, ale i odciski palców czy dłoni.